Geleceğe Doğru Kayma: Kar Sporları Üzerine Bir Okuma Listesi

İklim krizi karşısında, çok az eğlence kayak ve snowboard kadar anlamsız (veya mahkûm) görünüyor. Gezegen yanarken ve buzlar erirken bile dağlardan kaymak için burundan para ödemek oldukça saçma. Tam olarak neden bu sporu önemsiyoruz?

Aslında çok basit. Hafiflik eğlencelidir. Eğlence insanları çeker ve bu insanlar, iyi ya da kötü, söz konusu hafiflik etrafında meşru bir endüstri dönene kadar gruplara ayrılır. Ben de onlardan biriyim. En yüksek tepenin tam 344 fit olduğu bir İngiliz ilçesinde büyümeme rağmen, Avusturya’ya yaptığım bir okul gezisi sırasında kayak yapmaya aşık oldum ve sonunda kısmen bol kar peşinde koşarak Kanada, Vancouver’a taşındım.

Ve ben her yıl kayak merkezlerini (kapalı merkezler dahil) ziyaret eden yaklaşık 400 milyon kişiden biriyim ; bu gezegenin nüfusunun neredeyse %5’i. Sadece ABD kayak pazarının değeri yaklaşık 4,6 milyar dolar ve iklim değişikliği umurunda olmadan büyümeye devam ediyor.

Kayak sporunun seçkinci ünü haklı olabilir, ancak bu aynı zamanda tüm hikaye değil. 2005 GMC Savana’ma geri döndüğümde, kayak sporunun farklı versiyonlarının var olduğunu hatırlıyorum. Hafiflik uğruna savaşmaya değer—herkes için. Daha da önemlisi, kayak sporu, bugünümüzü şekillendiren ve geleceğimizi şekillendirecek bir soru hakkında benzersiz bir bakış açısı sunuyor: doğayla nasıl etkileşim kurduğumuz.

Yakın zamana kadar kayak kültürü genel olarak neşe, özgürlük ve fetih üzerine odaklanmıştı. Ancak gezegen ısındıkça tutumlar farklılaşıyor ve alpin ortamlar diğerlerinden daha hızlı ısınıyor. İsviçre Alpleri’nde iki katı daha hızlı . Yüzlerce terk edilmiş tesis artık Avrupa’yı rahatsız ediyor ve ABD’de kayak sezonları 1982 ile 2016 arasında 34 gün kısaldı . Kayak sporunun zor durumu, iklim krizinin geleceğimiz değil, bugünümüz olduğunu gösteren en çarpıcı Batı kanıtlarından bazılarını sunuyor.

Normallik bozulduğunda, değişim çağrıları başlar. Peki kış sporları için adaptasyon nasıl görünür? Dev kar battaniyeleri ve susuz kar makineleri şeklinde teknolojik yenilik? Yeniden yönlendirilmiş iş modelleri ve çevresel uygulamalar? Elitizm ve kurumsal konsolidasyon? Aktivizm ve demokratik hesap verebilirlik? Kaymanın yeni yolları?

Kayak bir kaçış değil, topluma kök salmış ve onu yansıtan bir uygulamadır. Kayak dünyasının bu tehditlere verdiği yanıtlarda rekabet eden çıkarları nasıl dengelediği, geçim kaynaklarını, manzaraları, sağlık sonuçlarını, kültürel tutumları ve politik olasılıkları şekillendirecektir—sadece kayak kasabalarının ötesinde. Kayak bir öncü, bir prova, bir mikrokozmostur.

Açık hava topluluğu not almaya başlıyor. İklim değişikliği, ruh sağlığı ve çeşitlilik artık kayak medyasında yaygın temalar. Bu hoş karşılanıyor ancak bireysel hikayeleri ve maceraya olan kolektif tutkuyu sistemsel değişimle ilişkilendirmek için hala çok iş var. Kuzey Yarımküre’nin kayak sezonu sona ererken ve Güney Yarımküre’nin sezonu yaklaşırken, bu parçaları bu olasılığı aklımda tutarak sunuyorum.

Kayak Isınan Bir Gezegende Hayatta Kalabilir mi? (Simon Willis, 1843 , Ocak 2022)
Kar yağışı, olabilecek en kötü anlamda yağıyor. Avrupa’da kar örtüsü derinliği 1971’den bu yana her on yılda %8,4 azaldı . Sektörün en görünür tepkisi teknolojik oldu. Tatil köyleri öfkeyle sahte kar yapıyor ve gerçek karı özenle koruyor.

Simon Willis, 1843’te bu hikayeyi kar tutkunu Finn Mikko Martikainen üzerinden anlatıyor . Mikko Martikainen, bir zamanlar kırık bileğinin kemiklerini “gevşek bir yumruk şeklinde yerleştirip kayak sopasını tutmaya devam edebilmesi” için bir doktoru ikna eden bir adam. Şu anda dünyanın önde gelen kar danışmanlarından biri olan ve tatil köylerine ve Soçi (2014) ve Pekin (2022) Kış Olimpiyatları’na danışmanlık yapan Martikainen, karda kaymaktan kuru havadan kar yaratmaya geçti.

Pekin’de sorun sıcaklık değil kuraklık. Alp disiplini kayak yarışlarının yapılacağı Yanqing’de yılda ortalama 5 cm kar yağıyor; oyunlar sırasında kar yağışı ihtimali %1 civarında seyredecek. Çorak yamaçların Gobi çölünden esen kumla tozlanması kardan daha olası.

Willis, Pekin oyunları öncesinde yayınlanan bu yazısında, bu kendi kendine dayatılan soruna seçilen çözümün kar makineleri olacağını bildiriyor. Onaylanmış delilik hissini doğrulamak için, “Pekin dışındaki yamaçlarda, su Güney Sudan’daki kadar kıttır.” diyor. Avrupa örnekleri de bu durumu daha da destekliyor.

Kayak merkezleri onlarca yıldır kar makineleri kullanıyor. Her zaman bu kadar kötü değiller—su sorumlu kaynaklardan çekildiğinde ve su yollarına geri eridiğinde. Yine de, bu yazı kayak sporunun her zamanki gibi geleceğini, sorunların yenilenerek, tatil merkezinin sınırlarının hemen ötesine taşındığı şekilde özetliyor. Bir kaynağın belirttiği gibi, her kayak merkezinin “kendisini doğadan bağımsız kılmaya çalıştığı” bir gelecek.

Avrupa’nın İlk ‘Asansörsüz’ Kayak Merkezi (Tristan Kennedy, FT Magazine , Ekim 2023)
Son zamanlardaki kırsal kayakçılığın yükselişinde alternatif bir gelecek görebiliyoruz: ABD’de “skinning” veya tesis erişimi olmayan kayak hatlarına kadar yapışkan kayak pedleriyle yokuş yukarı yürüme, 2020’den bu yana üç katından fazla arttı . Daha yüksek bilet fiyatları, daha yoğun tesisler, COVID-19 ve popüler kırsal filmlerin hepsi katkıda bulundu. Sonuç olarak daha fazla kayakçı daha yavaş, daha uyumlu bir dağ deneyimi arıyor.

Tristan Kennedy, FT Magazine için İtalyan köyü Montespluga’ya seyahat ediyor. Dört otel bir zamanlar burada hareketli bir kayak topluluğuna hizmet veriyordu ve kar arabalara yolu kapattığında kayakçılar atlı kızaklarla geliyordu.

Ancak 1980’lerin başlarında sayılar azaldı. Diğer oteller teker teker kapandı, draglift söküldü ve Montespluga kışın bir hayalet kasabaya dönüştü. Ta ki Homeland gelene kadar.

Homeland, kırsal kesim trendinin ilginç bir yönünü temsil ediyor: asansörsüz kayak “tatil köylerinin” titrek şafağı. Britanya Kolombiyası’ndaki Hankin-Evelyn, bu kısa Salomon TV filminde yakalanan, yıllarca sessizce rustik bir modelin öncülüğünü yapıyor. ABD’deki ilk asansörsüz tatil köyü olan Bluebird, 2020’de olumlu basına açıldı (ancak uygun uzun vadeli arazi bulma mücadelesi nedeniyle 2023’te kapandı). Asansörsüz tatil köyleri asla geleneksel olanların yerini almayacak. Ancak kar üretiminin miyop tekno-iyimserliğinin aksine, iklim krizine düşük etkili bir yanıt öneriyorlar; bu yanıt yeterlilik mantığına dayanıyor. İzlenmeye değer bir alan.

Yeni Çığ Çağının Kurtarma Sanatçıları (Joshua Hammer, GQ , Ocak 2022)
Kırsal alanlardaki patlamanın bir sonucu olarak, iklim değişikliğinin çığ koşullarını daha değişken ve tahmin edilmesi zor hale getirmesiyle birlikte ölüm riskinin artmasıdır.

Mikrofon sırt çantasından uzanan bir kordonda sallanıyordu. Ama cevap veremedi. Kollarını hareket ettiremedi. Hareketsiz yattı, yaklaşık üç dakika nefes almaya çalıştı. Sonra her şey karardı.

Joshua Hammer, GQ için İsviçre’deki çığ olayının bu yürek parçalayıcı anlatımında böyle diyor. Hammer, kurtarma girişimini sanki gerçek zamanlıymış gibi anlatıyor, kurbanın gömülmesinden bu yana geçen dakikaları işaretleyen zaman damgalarıyla noktalıyor; her biri hayatta kalma olasılığını azaltıyor.

Eser, masmavi bir kar yağışı günündeki muhteşem huzur yanılsamasını yakalıyor. En önemlisi, bir çığın sonrasındaki sessizliği (kar altında gömülüyken) ve tetikleyici anını da dile getiriyor. “Doğa nefesini tutarken o çatırtıyı ve sessizliği duyuyorsunuz, dağın gitmesini bekliyor,” diyor çığlar yüzünden birçok arkadaşını kaybetmiş bir dağcı. “Kuşlar bile sessizleşiyor. Nefesinizin kulaklarınızda gürlediğini hissedebiliyorsunuz.”

Tristan Kennedy’nin 2023 tarihli Wired makalesi , ortaya çıkan çığ güvenliği teknolojilerine ilişkin ilginç bir inceleme sunuyor.

Sonuç olarak, hikaye, uygun eğitimin, kaliteli ekipmanın, mükemmel karar alma yeteneğinin ve iyi şansın, dünyanın en önemli kurtarma operasyonunun radyo menzilinde olduğu durumlarda bile, kırsal kesimde hayati önem taşımaya devam edeceğini anlatıyor.

Kurtarıcıyı Kurtarmak: Kendimi Bir Ömür Boyu Acıdan Kurtarmak (Cathleen Calkins, Longreads , Ocak 2024)
Cathleen Calkins, 33 yaşındayken çocukluğunda hayalini kurduğu kayak devriyesi olma hayalini gerçekleştirdi. Ancak, Longreads için yazdığı bu kişisel denemede , kayak yaparak ve her gün insanlara yardım ederek “hayallerinin kabusa dönüşmesinin” hikayesini anlatıyor.

Her gün hem önemsiz hem de travmatik anlar yaşadıkça, duygusal bir anlatı ortaya çıktı ve ben de iyi olacağım yalanıyla yüzleşmeye başladım. Zayıflayan özgüvenim, başkalarını kurtarma tutkumu gölgeledi ve kariyerimin yedinci yılında işimi yapmaktan korkmaya başladım.

Calkins, onun iyiliğini yok eden olayların, semptomları bastıran nitelikli cesaret kültürünün ve bunun sonucunda oluşan korku, umutsuzluk ve çöküşün savunmasız bir anlatımını sunuyor. Kurtarıcının bakış açısından bakıldığında -kırmızı ceketli kahraman, her zaman sakin ve kontrol sahibi- daha da sert vuruyor.

Gloria Liu’nun Utah Park City’deki bir devriye görevlisinin profili , kayak devriyesinin zorlukları ve güvencesizliği hakkında değerli ve tamamlayıcı bir bakış açısı sunuyor.

Gelecek, Calkins’in gölgeye, acıya ve travmaya daha uyumlu bir kayak kültürü savunuculuğunda bu tarihten ortaya çıkıyor. Ayrıca, kayak yapmanın -bu anlamsız eğlencenin- gelecekleri nasıl parçalara ayırabileceğine dair tasvirinde de gizli. Ve kayak yapmanın, gençlere “özgürlük, özerklik ve güç” veren diğer uğraşlar gibi, geleceğe doğru hareket etmenin bir yolunu sunması, motivasyonlar ve yanlış yönlendirmeler dahil, hakkındaki düşüncelerinde de yer alıyor.

Sosyalistlerin Kayak İçin Savunusu (Richard Michael Solomon, Güncel Olaylar , Nisan 2021)
Sosyalizm ve kayak bugün pek de uyumlu görünmüyor, ancak her zaman öyle olmamıştır. Richard Michael Solomon’un bu harika Güncel Olaylar denemesi, tam otomatik lüks komünizm altında kayak yapma olasılığı hakkında konuşan bir telesiyejdeki yaşlı bir Alman adamla başlar. Solomon, ilham alarak kayak sporunun tarihini eşitlikçi Avrupa köklerinden, savaş sonrası sosyal demokrat kayak projelerinin bir dalgasına ve geç kapitalizmin Ski Inc. oligopolisine kadar izler.

Ski Inc., günümüzde birçok kişinin kayak olarak tanıyacağı şeydir, özellikle ABD’de: Vail ve Alterra gibi dev şirketler tepeleri yutuyor; çok sayıda tesise ait sezonluk geçişler ve stratosferik günlük bilet fiyatları ( bazı yerlerde 299 $ ) iklim değişikliğine karşı bir önlem olarak yıl boyu taahhütleri teşvik ediyor; ve kayak kasabaları boş şaleler, gösterişli mağazalar ve eski zaman taklitlerinden oluşan “aristokratların Potemkin köylerine” dönüşüyor. Substack’in önde gelen kayak gazetecisi Stuart Winchester, yakın zamanda (ve kışkırtıcı bir şekilde) tüm iyi kayak merkezlerinin bu tanıma uymadığını belirtti . Doğru, ancak konsolidasyona ve lükse doğru kayma devam ediyor.

Solomon daha radikal modeller arayarak daha da ileri gidiyor. Mevcut kâr amacı gütmeyen ve topluluk mülkiyetindeki kayak projelerini öneriyor. Vergiler, daha fazla vergi, gelir paylaşımı ve Alaska Kalıcı Fonu’na göre modellenmiş bir Kamu Arazileri Fonu öneriyor. Ayrıca siyasallaştırma çağrısında bulunuyor:

Kayakçılar, nehir fareleri, tüplü dalış yapanlar, pislikler, sörfçü kardeşler, motorcu kızlar, mağaracılar, kuş fanatikleri, olta balıkçıları, yürüyüşçüler—biz güçlü bir seçmen bloğuyuz ve önemli bir tüketici gücüne sahibiz. Doğal dünyanın kirletici ve metalaştırıcı bir güç tarafından amansızca saldırıya uğradığı düşünüldüğünde, açık hava topluluğu tamamen siyasallaştırılmalıdır.

Solomon’un vizyonu, kendi itirafına göre, hayal ürünüdür. Ancak hayal ürünü fikirler genellikle pratik bir bakış açısından değil, politik bir bakış açısından öyledir. Kadercilik, onun iddiasına göre, hayal gücünden daha kötüdür:

Telesiyejde, Hans’ın bana modern toplumsal düzenimizin beton gibi olduğunu söylediğini hatırlıyorum. Bir şeyi balyozla ezmek kaba bir harekettir ve pek bir işe yaraması pek olası değildir, ancak kenarları zımparalamak yetersizdir. Bu nedenle, onun bu tür kayak hayalleri anlamsız bir fantezi egzersizi gibi görünebilir – “halüsinasyonlu bir ütopik güneş altında geçmişin ovalarında ağartmak” için yazılmıştı, diye yazmıştı İngiliz Marksist EP Thompson. Ancak patlama-çöküş ritimlerinde, o betonda küçük çatlaklar oluşacaktır. Orada, radikal projeler köklerini salabilir.

Anlatılamayanı Tercüme Etmek: Lakota Kayakçısı Connor Ryan Yerli Dilini ve Kayakla İlişkisini Araştırıyor (Matthew Tufts, Freeskier , Ocak 2023)
Toplum ekolojik bir dönüşümden geçerken, kayak topluluğunun bazı kısımları da aynı şekilde dönüşüyor. Her iki durumda da, Yerli seslerin katkıda bulunacak çok şeyi var—eğer dinlemeyi öğrenebilirsek. Matthew Tufts’un Lakota kayakçısı Connor Ryan’ın, kadim bilgeliği yayan modern bir kayakçının Freeskier profilini bu yönde bir adım olarak seviyorum.

“Dostum, ben sadece küçük bir Microsoft Office atacı gibi ortaya çıkıp diğer kayakçılara ‘Hey, orada! Doğayla olan bağını tarif etmekte zorluk çekiyormuşsun gibi görünüyor,’ demek istiyorum, dedi [Ryan], ahi poke ceviche’nin ısırıkları arasında bezgin bir kahkaha atarak. Alplere saygı rehberimiz, uzun örgülü saçları siperliğinden dışarı çıkan bir basketbol forması ve ters takılmış bir şapka giymişti. Bir tortilla cipsiyle bize işaret etti. ‘Kardeşim, sana yerli kültürlerinin binlerce yıldır bunun için kelimeleri olduğunu söylesem ne olurdu?”

Eser, her biri kayakçılar ve diğerleri için doğayla karşılıklı, animistik, minnettar bir ilişkiyi teşvik eden bir dizi Yerli ifadesinin etrafında dolaşıyor. Dilin gücüne bir övgüdür.

Dil yalnızca niyetleri iletmek ve eylemlerimizi aktarmak için bir araç değil, aynı zamanda dünyayı ve insanlarını yorumlama çerçevemizde bir sütun görevi de görür. Bir halkın dilini tanımladığı büyük ölçüde kabul edilir; bir dilin karşılıklı olarak insanlarını şekillendirdiği daha az sıklıkla kabul edilir.

Son yıllardaki en sevdiğim kayak filmlerinden biri olan Spirit of the Peaks , Connor Ryan’ın bakış açılarını araştırıyor ve kayak sporunu görsel bir mecra aracılığıyla sergiliyor.

Kayak en çeşitli dünya değildir, bu yüzden temsil önemlidir. Ancak farklı toplulukların bakış açılarından ve özelliklerinden soyutlandığında, temsil sembolik hissedilebilir – özellikle pazarlama kampanyaları içinde. Bu profil değil. Ryan’ın dilsel içgörülerine ve ritüel uygulamalarına odaklanarak – şarkı söylemek ve tatlı ot yakmak – eser, çeşitli düşünme ve var olma biçimlerini ifade etmede sanatsaldır.

Connor, kayakçıların dağlarla halihazırda yaşadıkları deneyimi değiştirmek için yola çıkmadı; bunun yerine, dil aracılığıyla, kayakçılar, toprak ve topraklarını sıklıkla yeniden yarattığımız yerli halklar arasında daha sağlıklı bir karşılıklı ilişki geliştirecek şekilde bu deneyimlerin derinliğini ve perspektifini geliştirme fırsatı gördü. Bu yerli terimlerin bazılarını kayakçının yerel diline getirmeyi ve uzun süredir devam eden kültürel uygulamaları dağdaki günlük deneyimlerimize entegre etmeyi umuyor. Bunu yaparken, kayak topluluğu doğal dünyayla olan ilişkimize dair yeni bir anlayış ve takdir benimseyebilir.

Topluluğumuzun Gerçekten Katılmamasının 5 Nedeni (Calum Macintyre , Looking Sideways , Haziran 2023)
Sonuç olarak, edebi uzun biçimli olmaktan çok gerçekçi bir savaş çığlığı olan bir parça. İskoç snowboardcu Calum Macintyre, sporun en açık sözlü çevre aktivistlerinden biridir. Bu yazının konuk yazısı olduğu Matt Barr’ın Looking Sideways Substack’i, kar sporları dünyasının en düşünceli köşelerinden biridir. (Macintyre ayrıca aynı temaları tartışarak Looking Sideways podcast’inde göründü).

Birkaç yıldır iklim hareketine dahil olduğumdan, kar sporları veya tırmanışla ilgilenmeyen kişiler tarafından sık sık “Hepiniz neredesiniz?” diye sorulmuştur. Bu soruya cevap vermekte zorlandım. Bu yazıda, topluluğumuzun neden daha fazla dahil olmadığına ve neden daha fazlamızın yıkıcı protestolara katılması gerektiğine dair beş nedenimi sunacağım.

Bu parçanın basit, doğrudan kışkırtıcılığını seviyorum. Açık havada olma konusunda bir yakınlığı olan hepimizden dürüst sorular sormamızı istiyor: Sevdiğimiz çevreleri korumak için elimizden geleni yapıyor muyuz? Yapmıyorsak, neden yapmıyoruz? Alabileceğimiz en etkili eylemler nelerdir? Bu sorular hem kayak topluluklarını hem de daha geniş toplumu giderek daha fazla canlandırıyor. Sonuçları önce kayakçılara gelecek—ama sonunda hepimizi yakalayacak.