Kadın jimnastikçiler dans etmek zorundadır. Peki ya spor buna gerçekten değer verseydi?

Kadınlar artistik jimnastiği, müzik ve koreografi içeren birkaç Olimpiyat etkinliğinden biri olabilir, ancak bu, sporun bunları gerçekten ciddiye aldığı anlamına gelmez. 2016’da, Rio Oyunları’nın ortasında, uzman yayın Dance Magazine, günümüzün yer rutinlerinin “dansa hakaret” ettiğini ilan etti.

Bu düşünceye göre jimnastik, akrobatik zorluğa vurgu yaparak sanatsal köklerinden uzaklaşmış, koreografi artık gerçek havai fişeklerin arasındaki genel bir dolgudan ibaret olmuştur.

Bir dans eleştirmeni ve jimnastik tutkunu olarak, geçen hafta Paris’teki sporun Olimpiyat sahnesi olan Bercy Arena’ya doğru yola çıktığımda farklı hissetmeyi umuyordum. Sonuçta, jimnastik yetkilileri 2016’dan beri sporun resmi kural kitabında sanatçılığa yeniden öncelik verme girişimlerinde bulundular ve hakemlerin artık yer egzersizlerinde alabileceği sonuçlar arasında “zayıf ifadesel katılım” ve “hareketlerin yetersiz karmaşıklığı veya yaratıcılığı” yer alıyor.

Bir dereceye kadar yardımcı oldu: Bazı jimnastikçiler ve milli takımlar bundan yararlanıyor ve yer egzersizlerinin genel etkisine dair net düşünceler ortaya koyuyor. Yine de Bercy Arena’da dans hâlâ sonradan akla gelen bir şey gibi hissediliyor ve genel yarışma formatı daha fazla ilerlemeyi engelliyor.

TV izleyicilerine genellikle birer rutin gösterilirken, canlı jimnastik müsabakaları kaotiktir. Farklı sporcular aynı anda birkaç alete biner; ABD’nin geçen Salı günü kazandığı gibi bir kadın takım finalinde, canlı izleyicinin gözü sürekli olarak kilit yarışmacılar arasında gidip gelmelidir. Yerde coşkulu Brezilya takımını izlemek için can mı atıyorsunuz? Simone Biles veya Çinli yıldız Qiu Qiyuan denge aletinde olduğunda tam bir rutini takip etmek için bol şans.

Genel olarak harika bir spor izleme deneyimi sağlamaz – ne yaparsanız yapın, önemli anları kaçırmanız garantidir – ancak koreografi için bir ölüm çanıdır. Dans unsurları notaların yalnızca küçük bir bölümünü oluşturduğundan, dikkatiniz genellikle bir yuvarlanan pas biter bitmez dağılır. Seyircilerin tezahüratları ve solukları düzenli olarak müziğin bazı bölümlerini bastırır. (Daha ucuz Bercy koltuklarında etrafımda, akrobasi hareketleri arasında çok fazla kaydırma ve mesajlaşma da vardı.)

Organizatörlerin rutinleri bilinçli bir şekilde kademelendirmeleri çok yardımcı olurdu. NCAA jimnastiği bunu geçen sezon ABD’de yapmaya başladı ve aynı anda ikiden fazla etkinlik yapılmadı. Olimpiyatlarda, yalnızca Pazartesi günü yapılacak olan yer finali jimnastikçilere izleyicilerin dikkatini rutinlerine tamamen verme fırsatı verecek.

Belki de jimnastik koreografisi televizyon için tasarlanmış olarak daha iyi anlaşılıyor. Kamera yakın çekimleri jimnastikçilerin ve koreograflarının ne amaçladığını belirlemeye yardımcı oluyor: En deneyimli performansçılar için bile, yuvarlakta oturan 15.000 kişiye projeksiyon yapmak zor bir iştir.

Ancak filme alınan deneyim de isabetli ve isabetsizdir: Bazı dans vurguları TV yayınına hiç girmez, bu da takım ve genel finallerdeki rutinlerin yalnızca küçük bir bölümünü gösterir. Koreograflar ve puanlar belirtilmez. Ve düzenleme mutlaka belirli bir performansa göre ayarlanmaz: Biles’ın kadınlar takımı şampiyonluğuna giden yolunu çevirip çevirmesini tekrar izlemek için geri döndüğümde, koreografisinin bazı bölümlerinin (Fransız eski bir bale dansçısı olan Grégory Milan tarafından) Biles’ın kameraya sırtı dönük olacak şekilde çekildiğini ve yüz ifadelerini kaybettiğini gördüm.

Tüm olumsuzluklara rağmen bazı jimnastikçiler hâlâ son derece kişisel gösteriler sergiliyor.

Örneğin İtalyan jimnastikçi Manila Esposito, kusursuz genliği ve ayak ucu noktasıyla bir koreografın hayalidir. Son yıllarda NCAA seviyesinde gösteri yapan deneyimli bir Amerikalı jimnastikçi olan Jordan Chiles, Beyoncé’den esinlenen rutinine iddialı, müzikal bir ifadeyle saldırıyor.

Her ikisi de Pazartesi günü pist finalinde görünecek, aynı şekilde Brezilyalı yıldız Rebeca Andrade de, favela kökenlerine saygı duruşunda bulunan kendine güvenen bir dansçı. Takım bronz madalyalısı Brezilya, dansı açıkça yüksek enerjili bir eğlence olarak değerlendiriyor ve performanslarıyla Paris’te kalpleri kazandı. Flavia Saraiva’nın kankana olan saygısı burada incelikli olmayabilir – birçok atlet Oyunlar için Fransız müziğini seçti ve farklı sonuçlar elde etti – ancak adımlarını ifade etmedeki parlak, canlı yolu Bercy Arena’nın pistte göründüğü her seferinde alkışlamasına neden oldu.

Brezilyalıların rutinlerinde sürekli bir hareket akışı ve birçok jimnastikçinin sahip olmadığı kişisel bir stil duygusu vardır. Diğer yarışmacılar yuvarlanan bir pas için hazırlanmak üzere zeminin köşelerine yaklaştıkça, aniden vites değiştirip gerginleşip hareket kalitesini geride bıraktılar.

Jimnastik kuralları kitabı olan Code of Points, bu tür sorunlar için kesintiler emreder, ancak bunlar küçüktür (örneğin, “müziğin tarzına göre zayıf ifade katılımı” için 0,30 puana kadar). Bunlar toplanabilir, ancak izleyiciler sanatçılığın nasıl değerlendirildiğini asla bilemez. Sadece 10 üzerinden genel uygulama puanı duyurulur ve rutinin zorluk puanı ile birleştirilir.

Sporda performans kalitesine daha fazla vurgu yapmak için bir şablon var: ABD üniversite jimnastiği, sporun izleyici kitlesini büyütmek için son yıllarda popüler hitlere ayarlanmış canlı koreografilerden yararlandı. Yine de, Olimpiyatlarda da yarışan Chiles gibi NCAA jimnastikçileri için bile sorun, elit rutinlerin çok daha zor unsurlar ve genellikle daha fazla takla atma pasları gerektirmesidir. Yer rutinlerinin süresi buna göre değişmez: Yerde dans etmek ve havada takla atmak için hala bir dakika 30 saniyeleri vardır.

Jimnastik gerçekten sanatçılığa değer veriyorsa ve izleyicinin buna odaklanmasını istiyorsa, takla geçişlerini sınırlamaktan daha uzun rutinlere izin vermeye veya en iyi performans gösterenlere virtüözlük bonusları vermeye kadar seçenekler mevcuttur. Bu, her bir zemin rutinini minyatür bir koreografi çalışması olarak düşünmeyi gerektirir: her izleyici tarafından, canlı veya TV’de, tam olarak tadını çıkarılmayı hak eden organik bir bütün.