Grexit tehdidinin yaklaştığı ‘iki an’

Birkaç yıl önce, Uluslararası Para Fonu’nun başkanı olarak, Yunanistan’ın hükümet borç krizinin ortasında olduğu Atina’nın merkezinde yürümek onun için kolay olmayacaktı. Bugün, yani Atina ziyaretinden birkaç gün sonra, Avrupa Merkez Bankası’nın bugünkü başkanı Christine Lagarde, ülkenin geçirdiği “dönüşümden” etkilendiğini açıkladı.

Ancak Yunanistan ekonomik dramının en zor anlarını unutmuyor ve bunları küresel ekonominin geleceğine ilişkin tahminleriyle birlikte Kathimerini’ye anlatıyor.

Geçen hafta Atina’dayken Yunanistan’ın dayanıklılığından ve olağanüstü toparlanma kapasitesinden bahsetmiştiniz. Bunun nasıl olduğunu bana anlatabilir misin? Yunanistan nasıl bir başarı öyküsüne dönüştü?

Yunanistan’ın ekonomik ve mali durumunu değerlendirmeye yönelik temel performans göstergelerine baktığımda, genel anlamda iyileşmeler görüyorum: istihdam, büyüme, mali durum ve borcun GSYH’ye oranı. Yunanistan yapılacaklar listesindeki reformların çoğunu tamamladı. Elbette hepsi değil. Hala yapılması gereken daha çok iş var. Devam etmekte olan daha fazla reformun olduğunu anlıyorum, ancak genel olarak ülkenin çabalarının sonuçları etkileyici. Ve bu durum, Yunanistan’ın notunu yatırım yapılabilir seviyeye yükselten son iki kararın da gösterdiği gibi, işi bir ekonomiyi derecelendirmek ve kredi notunu değerlendirmek olanların gözünden kaçmadı. Bence bu, ülkenin çabalarının muazzam bir kanıtı. Geri dönüş, mali ayarlamalar ve uygulanan reformların yanı sıra Yunan halkının ve Yunan yetkililerinin kararlı çabaları sayesinde oldu.

Borç/GSYH oranının yüksek olması sizi endişelendiriyor mu?

Borç/GSYİH oranı şu anda yüzde 160 civarında. Son birkaç yılda önemli ölçüde düştü. Ve açıkçası bu düşüş eğiliminin gelecekte de devam etmesi gerekiyor. Gelecek daha çok şey olduğunu biliyorum, ancak Yunanistan’ın bu zorluğa kararlılıkla yanıt verdiği açık ve sonuçlar zaten açıkça görülüyor.

Grexit konusunda hiç gerçekten endişelendiniz mi? Bunun mümkün olduğunu düşündün mü?

Tehdidin gerçekleşebileceği iki özel an vardı. Bunlardan ilki, Kasım 2011’de Fransa’nın G20 başkanlığı sırasında olası bir referandumun konuşulduğu dönemdi ancak sonuçta gerçekleşmedi. İkincisi, tehdidin çok daha somut ve çok daha endişe verici olduğu Temmuz 2015’teydi. Yani iki Grexit tehdidimiz vardı, ancak 2015’teki tehdit en somut olanıydı ve eğer bir çözümün belirlenmesi için olmasaydı. Birkaç Avrupalı ​​lider olsaydı bu olurdu.

Yunanistan mali krizi sırasında çok erken bir aşamadan itibaren ön sıralarda yer aldınız. Geriye dönüp baktığınızda herhangi bir hata yapıldığını düşünüyor musunuz?

Asıl hata ülkenin kendisini bu durumda bulmasıydı. Eğer daha fazla mali disiplin olsaydı ve ekonominin iyi gittiği kötü zamanlar için bir yağmurlu gün fonu kurulması şeklindeki basiretli prensip uygulansaydı, kriz yaşanmayabilirdi. 2009’daki krizden önce ve sonra uygulanan maliye politikaları asıl hatalardı. Daha önce de söylediğim gibi, IMF’nin cephaneliğindeki programlardan daha uzun programlara sahip olması faydalı olurdu. Sahip olduğu programlar hızlı ve derin değişimlere, reformlara ve mali konsolidasyona yönelikti. O zamanlar bunlar, mali birlik olmadan para birliği içinde olan bir ülke veya Yunanistan’ın spesifik mali durumu için mutlaka en iyi araçlar değildi.

Krizden herhangi bir ders aldınız mı veya kendi sonuçlarınızı çıkardınız mı?

Çok önemli bir ders, mali birlik eksikliğini giderecek kolektif disipline sahip olduğumuzdan emin olmaktır. Bunun hepimiz için çok acil bir endişe kaynağı olması gerektiğini düşünüyorum. Bizim yaptığımız gibi mali birlik olmadan bir para birliğiniz olduğunda, ülkelerin kendi maliye politikalarını tasarlayıp uygulayabilecekleri ve para birliğinin diğer üyelerine karşı sorumlu olabilecekleri açık mali korkuluklara ve mali çerçeveye ihtiyacınız vardır. Yunanistan’ın durumundan öne çıkan başka bir şey de, kararların alınıp ardından gelen siyasi ekip tarafından bazen tersine çevrilmesidir. Kararlar alındığında bile ilerlemek için gereken uygulama ve izleme her zaman gerçekleşmedi. Bir başka ders de, bankalar krizin nedeni olmadığında bile, iyi sermayelendirilmiş bankalara sahip sağlam ve sağlam bir finans sektörünün hayati önem taşıdığıdır.

Yunan bankacılık sisteminin mevcut durumundan memnun musunuz?

Yunan bankacılık sektörünün sağlamlaştırılması ve güçlendirilmesi için pek çok çalışmanın yapıldığını düşünüyorum. Örneğin takipteki kredileri alın. 2016 yılında kredilerin neredeyse %50’si sorunluydu. Şimdi ise yüzde 8’in biraz üzerinde. Bu, takipteki kredilerin bankaların dışına park edilmesini içeren önemli bir iyileşme işaretidir. Yani bir bakıma bankacılık sistemi arındırıldı. Sermaye oranları çok daha güçlü, takipteki krediler düştü ve likidite oranları da oldukça sağlam. Yani evet, Yunan bankalarını daha sağlam ve daha çekici hale getirmek için çok şey yapıldı. Büyük bir yabancı bankanın bir Yunan bankasına ilgi duyması sektörün daha cazip hale geldiğinin açık bir göstergesi diye düşünüyorum.

Sizce 10 ya da 12 yıl önce siz ve Yunanistan Bankası başkanı Yannis Stournaras’ın tüm gösterilerin gerçekleştiği Syntagma Meydanı’nda yürüyüş yapması mümkün olabilir miydi? Bu sefer gerçekten bunu yaptığınızda aklınızdan neler geçiyordu?

Bu dönüşüm karşısında tamamen şaşkına dönmüştüm, söylemeliyim. Bildiğiniz gibi krizin zirvesinde Yunanistan’a gelmedim ama takımla sık sık temas halinde olduğum belliydi. IMF heyetinin ziyaretlerini çok yakından takip ediyordum; özel güvenlik tedbirleri alınmıştı ve bu durum endişe ve endişe kaynağıydı. Artık sokakta yürümek, insanlara merhaba demek, onların enerjisini, canlılığını, iyimserliğini hissetmek oldukça dikkat çekiciydi. Bu, Yunanlıların işleri tersine çevirme ve AB gibi bir birliğin gerektirdiği disiplin ve ciddiyetle kaderlerine el koyma çabasının ve kararlılığının bir kanıtıdır. Yunanistan’ın standartları belirleyebilmesinin ve ne yapılacağına, hangi reformların uygulanacağına dair bir örnek olabilmesinin harika olduğunu düşünüyorum.

Bugünlerde ekonomik olayların jeopolitik tarafından yönlendirildiğini hissediyor musunuz? Maliye ve daha da önemlisi para politikasını yürütmek ne kadar zor?

Sen ve ben bir süredir buralardayız. Ve jeopolitiğin diğer pek çok gelişmenin önüne geçmesinin yeni bir şey olmadığını düşünüyorum. Şimdi biraz farklı olduğunu düşündüğüm şey, dünyanın çeşitli köşelerinde meydana gelen çok sayıda jeopolitik gelişmenin bileşik etkisinin olmasıdır. Bazen önümüzde yaşanan büyük bir bölünmenin yansımasıdırlar. Dünya iki kutuplu bir güç yapısına sahip olduğunda, adil bir şekilde organize ve yerleşik hale geldiğinde, bazı şeyleri önceden tahmin edebiliyordunuz. Gelecekteki gelişmeler hakkında daha fazla emin olabilirsiniz. Şimdi çok daha parçalı. Dünyanın çeşitli yerlerinde krizler aynı anda yaşanıyor ve bırakın Orta Doğu’daki krizin nihai sonucunu, kimin kimin tarafında olduğu, bir sonraki gelişmenin ne olacağı bile belli değil. Buna, pandemiyle birlikte yaşadığımız krizi ve halihazırda ortaya çıkmakta olan bir trajedi olan iklim değişikliğinin son derece ciddi sorununu da eklerseniz, pek çok jeopolitik ve iklimle ilgili gelişmenin bir arada gerçekleştiğini görürsünüz. Şu anda işleri daha da zorlaştıran şey bu; bu yüzden, hayal edilemez olmasa da, kesinlikle geleneksel düşünce tarzına veya eskiden sahip olduğumuz kesinliklere ters düşen değişimler ve kırılmalarla karşı karşıya olduğumuzu düşünüyorum.

Önümüzdeki yıl enflasyonun düşeceğini düşünüyor musunuz?

Bu kesinlikle bizim öngörümüz ve kesinlikle hedefimizdir. Enflasyonu yüzde 2’ye indirmeye kararlıyız. Bizim öngörülerimize göre 2025 yılında oraya ulaşacağız.

Gıda fiyatları ve konut maliyetlerindeki artışlar artık neredeyse yapısal hale gelmiş gibi görünüyor. Tüm bunların siyasi sonuçlarından, yaşam pahalılığının artmasından kaynaklanan siyasi baskılardan endişe duyuyor musunuz?

Enflasyonu ölçerken, Avrupa’daki yurttaşlarımızın yaşadığı manşet oranına dikkat ediyoruz; arabalarına benzin koymak, sofraya yemek koymak, kıyafet, barınak ve her şeye sahip olmak için ne kadar daha fazla ödemek zorundalar? başka. Ancak aynı zamanda en değişken bileşenlerin altında ne olduğunu da anlamaya çalışıyoruz. Bu bileşenlerden biri de besindir. Gelecekte gıda fiyatları artacak mı? Örneğin iklim değişikliğinin etkisine bakarsanız bu bir olasılık. Kuraklık, sel, yüksek sıcaklıklar ve yükselen deniz seviyelerinin gıda fiyatları üzerinde büyük olasılıkla etkisi olacak. Bana sorduğunuz siyasi sonuçlara gelince, görevimizin fiyat istikrarını sağlamak olduğunu ve bunun toplumsal barışa ve topluma, özellikle de toplumun en savunmasız üyelerine yapabileceğimiz en iyi katkı olduğunu söyleyeyim.

Size sormak istediğim son soru, geceleri sizi gerçekten ayakta tutan şey nedir?

Elimden geldiğince uyumaya çalışıyorum ve şu anda çok da fazla olmadığını söylemeliyim. Yatağa gittiğimde gerçekten yorgun oluyorum ve uykuya dalıyorum. Ama yatmadan önce beni meşgul eden şey, her şeyden önce insanlar için korkunç olan, çocuklar için ve siviller için korkunç olan, etraftaki şiddetin, nefretin ve kibrin düzeyidir. Ve elbette, insanların çektiği acıların yanı sıra, tüm bunların ekonomilerimize, insanların güven düzeyine etkisi olacak ve muhtemelen işimizi biraz daha zorlaştıracak.